Nefes Darlığı Ne Zaman Ciddiye Alınmalı? Bir Psikoloğun Meraklı Bakışıyla Başlangıç Bazen bir seansta, danışan derin bir nefes almaya çalışırken duraksar. Gözleri bir anlığına dalar, göğsü sıkışır. “Hocam, sanki nefes alamıyorum.” der. O an, yalnızca bedensel bir durumdan değil, duyguların ve düşüncelerin iç içe geçtiği bir deneyimden söz edildiğini anlarım. Nefes darlığı kimi zaman akciğerlerle, kimi zaman kalple; ama çok sık olarak da zihinle ilgilidir. Peki bu nefes darlığı ne zaman ciddiye alınmalı? Ne zaman “bedenim değil, duygularım konuşuyor” demeliyiz? Bilişsel Psikoloji: Zihnin Nefesi Tutması Bilişsel psikolojiye göre nefes darlığı, yalnızca fizyolojik değil, düşünce temelli bir yanıt olabilir. Kaygı anlarında…
6 YorumYazar: admin
Küresi Nerede? Tarihin Dönemeçlerinde Bir Sembolün Yolculuğu Bir tarihçi olarak her sabah arşiv kokusuyla dolu bir odaya girdiğimde, geçmişin bugüne fısıldadığı hikâyeleri duyarım. Her belge, her iz, bir devrin nabzını tutar. Bugün size bir nesneden değil, bir simgeden söz edeceğim: Küresi. Peki, Küresi nerede? sorusu, sadece bir cismin yerini mi arıyor, yoksa kaybolmuş bir anlamın, bir çağın, bir bilincin peşinde miyiz? Gücün, Bilginin ve Evrenin Simgesi Olarak Küre İnsanlık tarihi boyunca küre, bütünlüğü, sonsuzluğu ve bilgiyi temsil etti. Antik çağda filozoflar evreni küre biçiminde tasvir etti; çünkü kusursuz biçimin bu olduğuna inanıyorlardı. Orta Çağ’da hükümdarların elinde tuttuğu “kraliyet küresi” ise…
4 YorumKabızlık İçin Açlık Otu Nasıl Kullanılır? Siyaset Biliminin Merceğinden Bir Analiz Bir siyaset bilimci için beden, toplumun küçük bir modelidir. Nasıl ki devlet düzeni içinde kurumlar, yasalar ve iktidar ilişkileri dengeyle işlerse; insan bedeni de benzer bir denge üzerine kuruludur. Kabızlık bu dengenin bozulduğu bir durumu temsil eder — bir yerde tıkanma, akışın kesilmesi, sistemin kendi içinde işlemeyi durdurması. Açlık otu ise bu tıkanıklığa karşı bir müdahale aracıdır; tıpkı siyasal sistemlerde reform ya da devrim gibi. O halde şu soru kaçınılmazdır: “Kabızlık için açlık otu nasıl kullanılmalı?” değil, “Bu bitkinin kullanımı bize iktidar, özgürlük ve düzen arasındaki denge hakkında ne…
6 YorumGüldeste-i Riyaz-ı İrfan Kimin Eseri? Bir Tarihçinin Kaleminden Zamanlar Arası Yolculuk Geçmişi Anlamak, Bugünü Yorumlamak Bir tarihçi olarak her metinde sadece kelimeleri değil, çağların ruhunu da okumaya çalışırım. Geçmiş, yalnızca yaşanmış olayların toplamı değildir; bugünü anlamlandırmanın en derin kaynağıdır. Elimize aldığımız her eski eser, bir toplumun zihinsel iklimine, duygusal evrenine ve kültürel mirasına açılan bir kapıdır. İşte bu bakışla yaklaşıldığında, “Güldeste-i Riyaz-ı İrfan” yalnızca bir metin değil, Osmanlı düşünce dünyasının iç sesidir. Peki bu eserin sahibi kimdir ve hangi tarihsel anlamı taşır? Güldeste-i Riyaz-ı İrfan Kimin Eseri? Bir Âlimin Kaleminden Doğan Eser Güldeste-i Riyaz-ı İrfan, Şeyhülislam Arif Hikmet Bey’in eseridir.…
4 YorumKalp Yetmezliğinin Son Evresinde Ne Olur? Susulan Gerçeklerle Yüzleşmek Kalp yetmezliğinin son evresi hakkında konuşurken lafı dolandırmayacağım: Tıp, her şeyi “kurtarmak” için değil, doğru şeyi yapmak için var. Ve çoğu zaman doğru şey, daha çok işlem değil; daha az acı, daha çok anlam, daha dürüst bir plan demek. Bu yazı, “Kalp yetmezliğinin son evresinde ne olur?” sorusuna bilimsel verilerle ama açık yüreklilikle cevap arıyor; güçlü bir görüşüm var ve tartışmaya davet ediyorum. Kalp Yetmezliğinin Son Evresi: Klinik Tanımın Arkasındaki Hayat Kılavuzlar bu tabloyu ileri/son evre (ACC/AHA Evre D, “advanced HF”) diye adlandırır: Maksimum tolere edilen kanıta dayalı ilaçlar ve uygun…
Yorum BırakGrev etmek ne demek? Grev, çalışanların işverene karşı ekonomik ve sosyal taleplerini kabul ettirmek için işi kısmen ya da tamamen durdurmasıdır. En yalın haliyle grev, emek gücünün kolektif biçimde geri çekilmesiyle kurulan bir müzakere ve baskı aracıdır. “Grev etmek ne demek?” sorusu, yalnızca bir iş bırakma eylemini değil, aynı zamanda çalışma ilişkilerinin güç dengesini, hukuki çerçeveyi ve toplumsal adalet fikrini de kapsar. Tarihsel arka plan: Loncalardan sanayi toplumuna Grevlerin nüvesi, modern sanayi öncesi dönemde zanaatkârların toplu davranışlarında görülür; ancak bugünkü anlamıyla grev, 19. yüzyıl sanayi kapitalizmi ile sistematikleşti. Buharlı makineler ve fabrikalaşma üretimi merkezîleştirirken, işçiler aynı mekânda yoğunlaştı ve ortak…
8 YorumHareketli Görüntü Nasıl Oluşur? (Gülümseten Bir Bilim, Biraz Strateji, Bolca Empati) Düşünün: Elinizde kahve, karşınızda film. Ekranda kahraman koşuyor, siz de “Vay be ne hız!” diyorsunuz. Aslında ortada koşan biri yok; beyninizin nazlıca yediği bir optik tatlı var. Bu yazıda “hareketli görüntü nasıl oluşur?” sorusunu, gülümsettiren bir dille yanıtlayalım. Arada mizah katalım; çözüm planları yapan “strateji ekibi”nin (kendini öyle tanımlayanlar) ve “empati komitesi”nin (kendini öyle hissedenler) yaklaşımlarını harmanlayalım. Not: Herkes benzersizdir; burada geçen “ekipler”, kalıplara hapsolmasın diye tamamen iyi niyetli mizah amaçlıdır. — Önce Sihir Perdesi: Göz-Beyin Ekibi Nasıl Kandırılır? “Hareketli görüntü nasıl oluşur?” sorusunun kalbi, göz ile beynin ortak…
Yorum BırakBir Tarihçinin Bakışı: Işığın ve Gölgenin Zamanda Dansı Geçmişi anlamaya çalışırken bazen bir desen, bir çini parçası veya bir ışık kırılması bize tarihin kendisinden daha çok şey anlatır. Işık gölge çini tekniği, yalnızca bir sanat yöntemi değil, aynı zamanda bir medeniyetin düşünme biçimini yansıtan bir simgedir. Bu teknik, tarih boyunca insanın “görünür olanla görünmeyeni” bir arada anlama çabasının estetik bir yansıması olmuştur. Bir tarihçi için her çini, sadece bir süsleme değil; toplumsal bir hafıza, bir kültürel kırılma ve bir yeniden doğuş hikâyesidir. Işık gölge çini tekniği de bu hikâyelerin en zarif anlatılarından biridir. Işık Gölge Çini Tekniği Nedir? Teknikten Fazlası:…
8 YorumGöl Nasıl Oluşuyor? Ekonomik Denge, Kaynak Akışı ve Doğal Sermayenin Anatomisi Bir ekonomist olarak dünyaya baktığımda, doğanın bile bir piyasa gibi işlediğini görürüm. Her kaynak sınırlıdır; suyun akışı bile bir tercihler zincirinin sonucudur. Bir damla su, nereye gideceğine karar verirken aslında ekonominin temel ilkesiyle hareket eder: denge arayışı. Bu perspektiften bakıldığında, gölün oluşumu yalnızca jeolojik bir süreç değil, kaynakların birikimi, yönelimi ve sınırlandırılmasıyla ilgili bir ekonomik hikâyedir. Peki, bir göl nasıl oluşur ve bu doğal süreç, ekonomik düzenin işleyişine nasıl ışık tutar? Gölün Doğuşu: Kaynakların Birikim Ekonomisi Doğada göl, suyun bir bölgede birikmesiyle oluşur. Bu birikim, yer şekillerinin, iklimin ve…
6 Yorum